Khi xây dựng một bộ PC, việc lựa chọn bo mạch chủ thường tập trung vào khả năng tương thích với CPU, loại RAM hay số lượng khe cắm PCIe. Một chiếc bo mạch chủ cao cấp dĩ nhiên sẽ không trực tiếp cải thiện hiệu năng chơi game của bạn so với một mẫu tầm trung. Tuy nhiên, chúng có thể mang lại nhiều lợi ích đáng giá khác như chất lượng linh kiện tốt hơn, thiết kế đẹp mắt hơn, VRM (Module điều chỉnh điện áp) mạnh mẽ hơn và nhiều khe cắm mở rộng hơn.
Bên cạnh những ưu điểm về nền tảng kỹ thuật, việc chi tiêu nhiều hơn cho bo mạch chủ còn giúp bạn tận hưởng những “tiện ích chất lượng cuộc sống” (quality-of-life features) mà ít người để ý tới. Những tính năng này tuy không hoàn toàn “cần thiết” để PC hoạt động, nhưng chúng lại cực kỳ hữu ích, dù bạn đang lắp ráp chiếc PC đầu tiên hay cố gắng chẩn đoán một vấn đề nào đó. Dưới đây là 7 tính năng như vậy mà congnghemoi.net tin rằng bạn nên cân nhắc.
7. Tùy chọn phiên bản màu trắng
Nâng tầm thẩm mỹ cho bộ PC
Điều khá khó hiểu là tại sao chúng ta vẫn chưa có đủ bo mạch chủ màu trắng trên thị trường, ngay cả trong phân khúc cao cấp. Mặc dù các bo mạch chủ đắt tiền nhất có thể cung cấp mọi tính năng hiện có, nhưng một biến thể màu trắng lại không phải lúc nào cũng sẵn có. Cộng đồng những người lắp ráp PC hướng tới một tổng thể màu trắng cho dàn máy của họ không phải là thiểu số, vì vậy việc thiếu hụt bo mạch chủ trắng vẫn là một trong những thực tế đáng buồn của ngành phần cứng PC mà khó thay đổi.
Hãy đối chiếu điều này với các vỏ case PC màu trắng, RAM và tản nhiệt CPU màu trắng, bạn sẽ thấy sự chênh lệch rõ ràng. Mỗi linh kiện này có hàng tấn lựa chọn màu trắng với giá cả phải chăng, trong khi những bo mạch chủ màu trắng tốt nhất thường có giá trên 200 USD. Do đó, việc tìm thấy một biến thể màu trắng đẹp mắt với mức giá phải chăng là một điều đáng mừng. Hơn nữa, nhiều bo mạch chủ trắng chỉ có các điểm nhấn và vỏ kim loại màu trắng, nhưng PCB (bảng mạch in) vẫn màu đen. Những mẫu có PCB màu trắng lại càng hiếm hơn.
Bo mạch chủ Gigabyte B650 Aorus Elite AX ICE màu trắng
6. Khe cắm tháo lắp nhanh (Quick-release slots)
Tiết kiệm thời gian và công sức
Nếu bạn đã tự lắp ráp PC trong vài năm, chắc hẳn bạn đã quen thuộc với việc cài đặt SSD M.2 bằng vít. Tuy nhiên, gần đây, các khe cắm M.2 tháo lắp nhanh đã làm cho quá trình này trở nên mượt mà và nhanh chóng hơn nhiều bằng cách cung cấp khả năng cài đặt dễ dàng, không cần dụng cụ. Tương tự, nhiều bo mạch chủ cũng trang bị khe cắm PCIe tháo lắp nhanh cho card đồ họa, giúp công việc của bạn dễ dàng hơn, dù bạn đang lắp ráp một PC mới hay tháo card đồ họa ra sau này.
Những tính năng này có thể đã trở nên phổ biến hơn, nhưng chúng vẫn chưa thực sự có mặt trên tất cả các bo mạch chủ, ngay cả ở phân khúc tầm trung. Bạn không thực sự cần chúng để hoàn thành công việc, nhưng việc có một cách tiện lợi để cài đặt và tháo gỡ các linh kiện luôn được đánh giá cao, đặc biệt khi bạn đã không tiếc tiền cho bo mạch chủ.
Khe cắm M.2 tháo lắp nhanh trên bo mạch chủ MSI MPG X870E Carbon WiFi
5. Tản nhiệt M.2 tích hợp
Giúp SSD hoạt động mát mẻ và ổn định
Các tấm tản nhiệt M.2 được cài đặt sẵn là một tính năng khác chưa thực sự phổ biến trên các bo mạch chủ hiện đại. Trong khi các bo mạch chủ cao cấp và tầm trung thường sẽ có chúng cho mỗi khe M.2, thì các bo mạch chủ phổ thông thường chỉ cung cấp một tấm tản nhiệt duy nhất, để trống các khe M.2 còn lại. Không phải ai cũng đang sử dụng SSD Gen5 hiệu năng cao, nhưng ngay cả các SSD Gen4 cũng có thể khá nóng; bạn chỉ cần sử dụng CrystalDiskinfo để kiểm tra nhiệt độ SSD của mình là sẽ thấy điều này.
Việc có tản nhiệt tích hợp sẵn trên bo mạch chủ là một trong những tính năng mà mọi người dùng đều mong đợi vào năm 2025. Nó không chỉ giúp SSD của bạn chạy mát hơn mà còn trông đẹp mắt hơn. SSD không thực sự được thiết kế để trông cầu kỳ, vì vậy nếu không có tản nhiệt, chúng có xu hướng làm giảm tính thẩm mỹ của bộ PC. Hơn nữa, không phải ai cũng sẵn sàng chi thêm tiền cho phiên bản SSD có tản nhiệt; mỗi nhà sản xuất đều sử dụng các thiết kế tản nhiệt khác nhau, phá vỡ sự đồng bộ về hình ảnh của PC của bạn.
4. Số lượng cổng quạt và RGB/ARGB dồi dào
Tránh tình trạng thiếu cổng kết nối
Trước khi mua bo mạch chủ, bạn có thể không chú ý đến số lượng cổng quạt và RGB/ARGB, nhưng điều này có thể gây rắc rối vào thời điểm tồi tệ nhất. Nếu bạn đang tự lắp ráp PC và có nhiều quạt và linh kiện RGB/ARGB hơn số lượng cổng có sẵn trên bo mạch chủ, đó là lúc bạn sẽ nhận ra tầm quan trọng của chúng. Ngay cả sau khi kết nối nối tiếp các quạt, bạn vẫn có thể gặp tình trạng thiếu cổng trên các bo mạch chủ phổ thông.
Bạn nên mua một bo mạch chủ có ít nhất 1 cổng RGB, 3 cổng ARGB và 4 cổng quạt hệ thống, ngoài các cổng CPU_FAN, CPU_OPT và AIO_PUMP. Nếu bo mạch chủ của bạn có nhiều cổng hơn nữa, đó là một điểm cộng đáng giá. Bạn sẽ không cần một bộ chia fan hoặc ARGB riêng để kết nối tất cả các linh kiện của mình. Bên cạnh đó, việc các nhà sản xuất cắt giảm số lượng cổng trên bo mạch chủ là điều không hợp lý, trừ khi bạn đang xem xét các bo mạch chủ cấp thấp, trong trường hợp đó, số lượng cổng có thể là điều ít đáng lo ngại nhất.
3. Màn hình hiển thị 7 đoạn (7-segment display)
Hỗ trợ chẩn đoán sự cố phần cứng nhanh chóng
Màn hình hiển thị 7 đoạn (hay đèn LED Debug) có thể giúp bạn tiết kiệm rất nhiều thời gian khi chẩn đoán các lỗi khởi động không thành công. Nó hiển thị các mã POST (Power-On Self-Test) cho bạn biết chính xác vấn đề nằm ở đâu. Có thể là do RAM, GPU, CPU, hoặc một thứ gì đó khác, và màn hình 7 đoạn sẽ giúp bạn không phải mất công loại bỏ từng linh kiện một để xác định thành phần bị lỗi. Nhiều bo mạch chủ tầm trung vẫn chưa có màn hình 7 đoạn hoặc đèn LED Debug để giúp cuộc sống của người dùng dễ dàng hơn.
Đây là một trong những tính năng mà bạn có thể không cần đến, đặc biệt nếu bạn là người dùng có kinh nghiệm, nhưng việc thêm nó vào bo mạch chủ không tốn nhiều chi phí cho nhà sản xuất. Hơn nữa, nó thực sự sẽ có lợi cho họ khi người dùng trở nên thành thạo hơn trong việc tự chẩn đoán vấn đề, giảm thiểu số lượng yêu cầu gửi đến bộ phận hỗ trợ của nhà sản xuất.
Màn hình Debug LED 7 đoạn trên bo mạch chủ ASUS ROG Crosshair X670E Hero giúp chẩn đoán lỗi khởi động
2. Tính năng BIOS Flashback
Cứu cánh khi cập nhật BIOS hoặc CPU không tương thích
Việc có tính năng BIOS Flashback trên bo mạch chủ của bạn không hoàn toàn cần thiết, vì bạn có thể cập nhật BIOS bằng phương pháp thông thường là truy cập vào BIOS và sử dụng quy trình flash tiêu chuẩn. Tuy nhiên, trong những tình huống bạn không thể vào BIOS hoặc bạn không có CPU tương thích, BIOS Flashback trở thành một cứu tinh. Bạn chỉ cần cắm một USB chứa file BIOS vào cổng USB tương ứng, và nhấn nút BIOS Flashback để bắt đầu quá trình.
Mặc dù nhiều người dùng coi đây là một tính năng “phải có”, BIOS Flashback vẫn chưa có mặt trên tất cả các bo mạch chủ. Hầu hết các bo mạch chủ phổ thông sẽ bỏ qua nó, nhưng đây là một tính năng mà bạn nên cân nhắc chi thêm tiền. Ngay cả khi bạn không bao giờ nâng cấp CPU trên cùng một bo mạch chủ, BIOS Flashback sẽ giúp việc cập nhật BIOS trở nên dễ dàng. Và xét rằng các CPU hiện đại cần cập nhật BIOS thường xuyên hơn để vá các lỗi nghiêm trọng và lỗ hổng bảo mật, bạn sẽ thấy mình sử dụng nó rất nhiều.
Nút BIOS Flashback và các cổng I/O phía sau bo mạch chủ MSI MPG X870E Carbon WiFi
1. Nút Clear CMOS
Đơn giản hóa việc khôi phục cài đặt gốc
Nếu bạn là người yêu thích việc tinh chỉnh phần cứng PC thông qua ép xung, flash một BIOS tùy chỉnh hoặc thử nghiệm các cài đặt ẩn, bạn có thể gặp phải tình trạng khởi động lỗi sớm hơn là muộn. Đây là lúc một nút đơn giản để khôi phục về cài đặt BIOS mặc định sẽ “cứu” chiếc PC của bạn. Trong khi các bo mạch chủ cũ hơn cũng có chức năng xóa CMOS bằng cách tháo pin CMOS hoặc nối tắt các chân cụ thể trên bo mạch chủ, thì một nút Clear CMOS ở phía sau bo mạch chủ đơn giản hơn rất nhiều.
Việc kẹt với một chiếc PC không phản hồi không phải là điều ai cũng mong muốn, và một nút Clear CMOS cung cấp một giải pháp dự phòng tiện lợi để khôi phục cài đặt phần mềm hệ thống mặc định của bạn. Bạn có thể xóa mọi hư hại không cố ý mà bạn đã gây ra cho firmware của mình và đưa mọi thứ trở lại như cũ. Các nhà sản xuất bo mạch chủ không phải lúc nào cũng cung cấp tính năng này, ngoại trừ trên các bo mạch chủ đắt tiền, nhưng điều này không nên là như vậy.
Nút Clear CMOS trên bo mạch chủ MSI Z690 Unify-X giúp khôi phục cài đặt BIOS
Các tính năng tùy chọn đang dần trở nên cần thiết
Các tính năng như khe cắm tháo lắp nhanh, BIOS Flashback và màn hình hiển thị 7 đoạn từng là những “điểm cộng” đáng có, nhưng chúng đang nhanh chóng trở thành những yếu tố “phải có” trên các bo mạch chủ hiện đại. Các nhà sản xuất đã chậm đáp ứng nhu cầu của người dùng, nhưng chúng ta sẽ sớm thấy những tính năng này được áp dụng rộng rãi cho mọi bo mạch chủ tầm trung và phổ thông trên thị trường. Rốt cuộc, chúng không phải là những chiêu trò quảng cáo; chúng là những tính năng nâng cao “chất lượng cuộc sống” trực tiếp cải thiện trải nghiệm sử dụng PC cho mọi người dùng.
