Trong số tất cả các linh kiện tham gia vào một bộ PC hoàn chỉnh, bộ tản nhiệt CPU có lẽ là một trong những phần khó lắp đặt nhất. Dù là sử dụng tản nhiệt chất lỏng (tản nước AIO) hay tản nhiệt khí, các bộ tản nhiệt thường có kích thước lớn, cồng kềnh và có thể gây khó khăn trong quá trình thao tác. Dù bạn đang thực hiện lần đầu tự build PC hay đã vài năm chưa “động chạm” gì đến các linh kiện bên trong, việc tham khảo lại những lỗi cần tránh có thể rất hữu ích.
Đây là 4 sai lầm phổ biến nhất bạn có thể mắc phải khi lắp đặt (hoặc lắp lại) tản nhiệt CPU. Và hãy yên tâm, từ kinh nghiệm cá nhân, những lỗi này có thể xảy ra với bất kỳ ai, kể cả những người đã có kinh nghiệm.
Bộ PC tùy chỉnh với tản nhiệt nước custom trong vỏ case Thermaltake Core P6 TG Racing Green
1. Mua tản nhiệt sai kích thước
Kiểm tra kích thước vỏ case và vị trí linh kiện
Các CPU hiện đại, mạnh mẽ có thể tỏa ra rất nhiều nhiệt khi hoạt động dưới tải nặng, vì vậy chúng cần một hệ thống tản nhiệt thực sự hiệu quả để giữ nhiệt độ ổn định. Nếu bạn quen thuộc với những chiếc quạt tản nhiệt nhỏ đi kèm hộp của một số CPU Ryzen đời cũ, thì chúng chắc chắn sẽ không đủ cho những CPU cao cấp như Ryzen 9800X3D hay các chip Intel hiệu năng cao khác. Đó là lý do tại sao các CPU cao cấp ngày nay thậm chí không còn đi kèm tản nhiệt. Nếu bạn đang định mua một bộ tản nhiệt nước AIO với radiator 3 quạt hoặc chiếc tản khí đồ sộ như Noctua NH-D15, bạn sẽ cần đo kỹ kích thước vỏ case của mình trước khi “nhảy bổ” vào lắp đặt.
Điều quan trọng là không chỉ xem xét kích thước vỏ case mà còn cả cách bố trí các linh kiện còn lại trong hệ thống của bạn. Không có gì tệ hơn việc bạn nghĩ rằng tản nhiệt của mình sẽ vừa vặn, chỉ để rồi phát hiện ra rằng cạnh của chiếc card đồ họa khổng lồ (GPU) lại chặn radiator, khiến nó không thể lắp vào đúng vị trí. Luôn tính toán không gian cho mọi linh kiện.
2. Lắp đặt quá lỏng hoặc quá chặt
Đảm bảo tản nhiệt tiếp xúc đúng cách
Nghe có vẻ đơn giản, nhưng đây là một sai lầm xảy ra thường xuyên hơn bạn nghĩ. Tùy thuộc vào thương hiệu và thế hệ CPU bạn đang sử dụng, tản nhiệt của bạn có thể dùng nhiều loại ngàm gắn khác nhau, khiến việc đặt nó lên CPU trở nên phức tạp hơn một chút. Một số bộ tản nhiệt có ốc vít lò xo hoặc các loại chốt khác cần được siết đúng lực.
Việc gắn block bơm của tản nhiệt nước AIO có thể dễ dàng hơn một chút so với việc lắp một bộ tản nhiệt khí nguyên khối lớn có heatsink, vì bạn có thể nhìn rõ hơn các thao tác. Ngược lại, lắp một bộ tản nhiệt khí lớn có thể gây khó chịu vì tầm nhìn bị che khuất và các ốc vít khó tiếp cận do heatsink và quạt khổng lồ cản trở. Cá nhân tôi đã từng chuyển sang tản nhiệt khí sau khi sự kiên nhẫn của mình “thua cuộc” trước một chiếc tản nhiệt của Noctua.
Nếu tản nhiệt quá lỏng hoặc lắp nghiêng, đế tản nhiệt sẽ không tiếp xúc đúng cách với CPU. Tương tự, nếu siết quá chặt, bạn có nguy cơ làm cong hoặc nứt socket CPU hoặc làm biến dạng đế tản nhiệt. Trong những trường hợp cực đoan, bạn còn có thể làm cong cả bo mạch chủ. Mục tiêu là lắp đặt tản nhiệt hoặc block bơm với áp lực đều khắp bề mặt tiếp xúc.
Cận cảnh các linh kiện bên trong máy tính, bao gồm tản nhiệt CPU và card đồ họa
3. Định hướng quạt sai
Cân nhắc hướng luồng khí khi lắp đặt
Thành thật mà nói, đây là một bài học khác mà tôi đã tự mình trải nghiệm khi build chiếc PC đầu tiên. Luồng khí (airflow) phù hợp trong vỏ case PC là yếu tố tối quan trọng để duy trì nhiệt độ an toàn cho CPU và GPU của bạn. Tùy thuộc vào kích thước vỏ case, kiểu tản nhiệt và hướng bạn lắp đặt các linh kiện, bạn có thể kết thúc với các quạt hoạt động chồng chéo, xung đột lẫn nhau.
Ví dụ, một radiator lớn của tản nhiệt nước AIO thường phù hợp nhất khi được gắn ở mặt trước vỏ case PC. Tuy nhiên, nhiều vỏ case có sẵn quạt hút gió (intake fans) ở ngay phía trước. Các radiator thường được gắn sao cho quạt hướng vào trong và các lá tản nhiệt (fins) hướng ra phía trước. Tuy nhiên, vì hầu hết các quạt radiator được lắp đặt mặc định để đẩy khí qua các lá tản nhiệt làm mát, và quạt hút gió của vỏ case đang kéo khí vào trong, bạn sẽ có các quạt làm việc ngược chiều nhau. Điều này dẫn đến luồng khí không hiệu quả và khả năng làm mát kém.
Trong trường hợp này, tôi thường sử dụng cấu hình “kéo” (pull configuration), nơi tôi đảo ngược hướng quạt radiator để chúng kéo khí qua các lá tản nhiệt. Kết hợp với các quạt hút gió của vỏ case, điều này tạo ra một lượng lớn khí mát chạy qua radiator. Đây là một giải pháp tuyệt vời để làm mát CPU, nhưng hãy nhớ rằng nó có nghĩa là khí được làm ấm từ các lá tản nhiệt sau đó được kéo vào trong vỏ case, điều này có thể dẫn đến nhiệt độ GPU hơi cao hơn. Bạn sẽ cần đảm bảo rằng quạt xả (exhaust fan) ở phía sau vỏ case có thể xử lý tất cả luồng khí đó.
Hoặc, bạn có thể đảo ngược hướng của các quạt hút gió phía trước và biến chúng thành quạt xả lớn. Nếu bạn làm theo cách đó, hãy nhớ rằng quạt xả phía sau vỏ case cũng phải được đảo ngược để hoạt động như một quạt hút. Tuy nhiên, tôi không thực sự khuyên điều này vì hầu hết các vỏ case được thiết kế cho luồng khí từ trước ra sau.
Máy tính chơi game với hệ thống đèn RGB và card đồ họa AMD
4. Quên tháo miếng nhựa bảo vệ
Lỗi đơn giản nhưng ai cũng có thể mắc phải
Đế tiếp xúc của một bộ tản nhiệt nước CPU MSI A15 360
Sai lầm số một, xảy ra lặp đi lặp lại khi lắp đặt bất kỳ loại tản nhiệt CPU nào, đó là quên tháo miếng nhựa bảo vệ dán trên đế tiếp xúc nơi nó tiếp xúc với CPU. Bạn đã dành hàng giờ lắp ráp bộ PC của mình, đảm bảo mọi dây cáp quạt, cáp nguồn PSU và bộ điều khiển LED được cắm chặt vào bo mạch chủ. Bạn đã chắc chắn RAM được gắn đúng cách và card đồ họa được kẹp an toàn vào khe PCIe.
Miếng film bảo vệ bị bỏ quên dính đầy keo tản nhiệt trên đế tản nhiệt
Dù bạn là người mới hay một chuyên gia lão luyện, cảm giác nhấn nút nguồn lần đầu tiên và thấy mọi thứ sáng lên, khởi động là một sự nhẹ nhõm và phấn khích. Ngay khi bạn nghĩ mình đã hoàn hảo, nhiệt độ CPU bắt đầu tăng vọt. Bạn hoảng sợ, nghĩ: “Chuyện gì đang xảy ra vậy?” Bạn kiểm tra xem tản nhiệt đã được gắn đúng cách chưa, bơm hoặc quạt có thực sự chạy và ở tốc độ phù hợp không, và bạn đảm bảo rằng tản nhiệt đang nhận điện. Cẩn thận hơn, bạn tháo tản nhiệt ra để kiểm tra thêm một lần nữa và nhận ra mình đã quên tháo miếng film bảo vệ. Tôi biết cảm giác đó như thế nào, bởi vì sau 20 năm mày mò với đồ điện tử, điều đó đã xảy ra với tôi tuần trước.
Build PC hiếm khi hoàn hảo, và sai lầm là điều khó tránh
Tất cả chúng ta đều là con người, và dù nhiều người trong chúng ta đam mê với việc build PC và các sở thích công nghệ, sai lầm chắc chắn sẽ xảy ra. Hãy tự coi mình là may mắn nếu bạn chỉ mắc một lỗi đơn giản và có thể khắc phục được, chứ không phải một lỗi gây nguy hiểm cho hệ thống hoặc có tính chất thảm khốc. Nếu bạn đang phân vân giữa tản nhiệt khí hoặc tản nhiệt chất lỏng, chúng tôi có các hướng dẫn tuyệt vời trên congnghemoi.net để giúp bạn quyết định lựa chọn nào phù hợp nhất với nhu cầu của mình.
