Việc lắp đặt card đồ họa (GPU) theo chiều dọc đã trở thành một xu hướng không thể phủ nhận trong cộng đồng những người đam mê máy tính, đặc biệt là khi bạn sở hữu một chiếc card cao cấp với ba quạt tản nhiệt, đèn RGB lấp lánh và các chi tiết kim loại sang trọng. Với niềm yêu thích biến bộ PC của mình thành một tác phẩm nghệ thuật trực quan, hẳn bạn sẽ nghĩ tôi là người đầu tiên chạy theo trào lưu này. Tuy nhiên, thực tế lại hoàn toàn ngược lại.
Tôi luôn tin rằng vẻ đẹp thẩm mỹ không nên đánh đổi bằng tính thực dụng và hiệu năng. Đó chính là lý do vì sao tôi sẽ không bao giờ lắp card đồ họa theo chiều dọc trong hệ thống PC của mình. Sau một thời gian dài thử nghiệm, tôi nhận ra rằng việc lắp GPU dọc mang lại quá nhiều bất lợi đáng kể, vượt xa lợi ích về mặt thị giác. Vì vậy, nếu bạn đang phân vân về việc mua một sợi cáp riser PCIe và tự hỏi liệu việc “lắp GPU dọc có đáng để bỏ ra tất cả công sức và chi phí đó không”, hãy tiếp tục đọc bài viết này. Nếu bạn không có những kỳ vọng thực tế, bạn chắc chắn sẽ thất vọng.
Chồng linh kiện PC và các hộp sản phẩm sẵn sàng để lắp ráp
1. Nhiệt độ GPU tăng vọt: Đánh đổi hiệu năng vì luồng khí kém
Đây là vấn đề lớn nhất mà tôi gặp phải với việc lắp đặt GPU dọc. Chắc chắn, nó biến card đồ họa của bạn thành ngôi sao trong vỏ case, nhưng cái giá phải trả là nhiệt độ hoạt động tăng cao. Khi bạn lắp đặt GPU dọc trong một vỏ case PC tiêu chuẩn, các quạt tản nhiệt của card sẽ nằm rất sát với tấm kính cường lực bên hông. Sự gần gũi này làm hạn chế đáng kể luồng không khí, giảm khả năng hút gió mát vào một cách hiệu quả của bộ tản nhiệt. Kết quả là bạn sẽ nhận thấy nhiệt độ GPU tăng ngay lập tức, thường vào khoảng 5-10 độ C.
Xem xét việc các card đồ họa cao cấp — ngay cả những mẫu có giải pháp tản nhiệt “khủng” — vốn dĩ đã hoạt động nóng trong cấu hình tiêu chuẩn, thì mức tăng nhiệt độ 10 °C này có thể dẫn đến các vấn đề về hiện tượng giảm xung nhịp do nhiệt (thermal throttling). Hãy nhớ rằng, các GPU hiện đại cần hoạt động ở nhiệt độ mát hơn để có thể đẩy xung nhịp (boost clock) lên cao hơn, do đó nếu bạn muốn khai thác tối đa hiệu năng từ chiếc GPU đắt tiền của mình, bạn nên tránh xa việc lắp đặt dọc. Thêm vào đó, cấu hình này làm gián đoạn các mẫu luồng khí được các nhà sản xuất vỏ case thiết kế cẩn thận; về cơ bản, bạn đang đánh đổi hiệu quả tản nhiệt để theo đuổi thẩm mỹ.
2. Rắc rối cáp riser: Thay chảy xệ bằng sự bất ổn định
Giải pháp tạm thời cho vấn đề thẩm mỹ nhưng tiềm ẩn rủi ro
Với việc các card đồ họa hiện đại ngày càng dày và nặng hơn, hiện tượng chảy xệ (GPU sag) đã trở thành một mối lo ngại của nhiều người đam mê PC. Một số người chọn cách lắp đặt dọc thay vì chỉ sử dụng một giá đỡ chống chảy xệ GPU đơn giản. Mặc dù chảy xệ GPU không còn là vấn đề khi bạn lắp card đồ họa theo chiều dọc, nhiều người dùng lại bỏ qua các vấn đề quan trọng khác tiềm ẩn trong cấu hình này. Chẳng hạn, các sợi cáp riser PCIe mà bạn cần để lắp GPU dọc nổi tiếng vì một vài lý do. Khi sử dụng cáp riser giá rẻ, card đồ họa của bạn có thể không POST (Power-On Self-Test) thành công. Chúng cũng có thể gây mất ổn định hệ thống và tạo ra các hiện tượng lỗi hình ảnh trong quá trình chơi game.
Việc tiết kiệm chi phí với cáp riser PCIe không phải là một ý hay, nhưng ngay cả một số cáp riser chất lượng cao, đắt tiền cũng không miễn nhiễm với những vấn đề này, đặc biệt là về lâu dài. Đến một lúc nào đó, bạn rất có thể sẽ gặp phải màn hình xanh chết chóc (BSOD), và bạn sẽ phải vật lộn để tìm ra chính xác vấn đề là gì. Và đừng quên rằng không phải vỏ case nào cũng có tùy chọn hỗ trợ lắp đặt dọc một cách tự nhiên, vì vậy bạn có thể phải dùng đến các bộ khung gắn ngoài hoặc các phương pháp tự chế (DIY mods) thường dẫn đến việc lắp đặt không vừa vặn và tăng áp lực lên khe cắm PCIe.
Cận cảnh cáp riser PCIe được lắp đặt trong vỏ case HYTE Y40 Snow White Edition màu trắng
3. Giảm hiệu năng PCIe: Mất đi sức mạnh cốt lõi
Cáp riser làm suy giảm tín hiệu và băng thông PCIe
Bạn có lẽ đã biết rằng PCIe hoạt động ở tốc độ truyền dữ liệu cực kỳ cao, đặc biệt là các chuẩn PCIe 4.0 và 5.0 hiện đại. Tuy nhiên, vì các sợi cáp riser PCIe kéo dài khoảng cách (giữa khe cắm PCIe của bo mạch chủ và GPU) và làm phức tạp đường truyền tín hiệu, những loại cáp chất lượng kém có thể gây suy giảm tín hiệu, làm giảm băng thông khả dụng cho card đồ họa của bạn. Ngay cả khi bo mạch chủ của bạn hỗ trợ chuẩn PCIe mới nhất, nó có thể hạ cấp tốc độ từ PCIe 5.0 xuống PCIe 4.0 hoặc từ x16 xuống x8 khi phát hiện tín hiệu không ổn định.
Cáp riser đưa thêm một lớp vật lý nữa nơi nhiễu tín hiệu có thể xâm nhập và gây ra sự bất ổn định, đặc biệt nếu cáp dài, bị uốn cong ở các góc nhọn hoặc đi gần bộ nguồn (PSU). Trong những trường hợp xấu nhất, bạn có thể gặp phải các sự cố treo máy đột ngột hoặc giảm hiệu năng khó xác định nguyên nhân. Vậy thì còn ý nghĩa gì khi chi hơn 1.000 USD cho một chiếc card đồ họa cao cấp nếu sợi cáp riser PCIe lại làm giảm hiệu năng của nó? Với tư cách là một game thủ, tốc độ khung hình quan trọng hơn nhiều so với vẻ đẹp đơn thuần.
Khe cắm PCIe trên vỏ case HYTE Y40 Snow White Edition nơi cáp riser được kết nối
Lắp GPU dọc hiếm khi xứng đáng với chi phí và rắc rối
Những sợi cáp riser chất lượng cao có giá từ 50 đến 100 USD, đây là một khoản tiền đáng kể chỉ để đổi lấy vẻ đẹp. Và nếu PC của bạn không hỗ trợ lắp đặt dọc một cách tự nhiên, tổng chi phí sẽ còn cao hơn nữa. Nó giống một khoản chi cho sự phù phiếm hơn là một nâng cấp chức năng. Và đừng quên những vấn đề tiềm ẩn mà bạn có thể phải đối phó về lâu dài. Ưu tiên hàng đầu của tôi là đảm bảo các linh kiện của mình hoạt động mát mẻ và hệ thống luôn ổn định dưới khối lượng công việc nặng. Với một cáp riser, tôi sẽ phải hy sinh sự yên tâm của mình vì thẩm mỹ. Tôi biết chắc rằng mình sẽ liên tục theo dõi nhiệt độ GPU bằng MSI Afterburner và lo lắng mỗi khi nó vượt quá 80 độ C. Đó chính xác là lý do tại sao lắp đặt ngang sẽ luôn là cách tôi ưu tiên để cài đặt GPU. Chắc chắn, chảy xệ GPU có thể là một vấn đề về lâu dài, nhưng các giá đỡ chống chảy xệ lại khá rẻ và hiệu quả.
Bạn đã từng trải nghiệm việc lắp GPU dọc chưa? Hãy chia sẻ những suy nghĩ và kinh nghiệm của bạn trong phần bình luận bên dưới để cộng đồng congnghemoi.net cùng thảo luận nhé!
