Trong bối cảnh Microsoft đang tích cực chuyển đổi người dùng Windows 10 sang Windows 11, cộng đồng mã nguồn mở đã liên tục lên tiếng chỉ trích các động thái của gã khổng lồ Redmond. Đặc biệt, LibreOffice, bộ ứng dụng văn phòng mã nguồn mở nổi tiếng, gần đây đã hướng mũi nhọn chỉ trích vào chính sách định dạng file của Microsoft Office, cáo buộc rằng định dạng XML phức tạp của nó là một “chiến lược khóa chặt” (lock-in strategy) nhằm giữ chân người dùng.
LibreOffice “Tố” Định Dạng XML Office Của Microsoft Quá Phức Tạp
LibreOffice đã có nhiều lần công khai bày tỏ sự không hài lòng với các phương thức của Microsoft, từ các chính sách cấp phép, mô hình kinh doanh cho đến việc thu thập dữ liệu từ xa (telemetry). Lần này, trọng tâm chỉ trích của The Document Foundation – tổ chức đứng sau LibreOffice – là định dạng XML mà Microsoft Office sử dụng. Họ cho rằng định dạng này được làm cho “phức tạp nhân tạo” một cách có chủ đích, nhằm tạo ra một rào cản kỹ thuật để ngăn cản người dùng chuyển đổi sang các nền tảng khác.
LibreOffice không chỉ nhấn mạnh các vấn đề này mà còn khẳng định rằng sự kết hợp giữa Linux và LibreOffice thực chất là một giải pháp vượt trội hơn, mang lại quyền tự do và kiểm soát lớn hơn cho người dùng, đặc biệt khi sự hỗ trợ cho Windows 10 đang dần kết thúc.
“Độ Phức Tạp Nhân Tạo” Của Lược Đồ XML Theo LibreOffice
Trong một bài đăng trên blog của mình với tiêu đề “An artificially complex XML schema as a lock-in tool” (Một lược đồ XML phức tạp nhân tạo như một công cụ khóa chặt), LibreOffice đã phân tích chi tiết “độ phức tạp nhân tạo” này. Các yếu tố chính bao gồm: cấu trúc thẻ lồng sâu, mức độ trừu tượng hóa quá mức, hàng chục hoặc thậm chí hàng trăm phần tử tùy chọn hoặc quá tải, quy ước đặt tên không trực quan, việc sử dụng rộng rãi các điểm mở rộng và ký tự đại diện, nhiều lần nhập không gian tên và hệ thống phân cấp loại, cùng với tài liệu hướng dẫn thưa thớt hoặc khó hiểu. LibreOffice khẳng định rằng Microsoft sử dụng tất cả các yếu tố này ở mức độ khác nhau, ngoại trừ việc cung cấp tài liệu rõ ràng.
Ví Dụ Đường Sắt: Minh Họa Chiến Lược “Khóa Chặt”
Để minh họa cách thức hoạt động của chiến lược “khóa chặt” này, LibreOffice đưa ra một ví dụ về hệ thống đường sắt. Trong đó, các đường ray đều có thể tiếp cận công khai, nhưng nhà sản xuất tàu hỏa chính lại áp đặt một hệ thống điều khiển cực kỳ phức tạp. Về lý thuyết, bất kỳ ai cũng có thể chế tạo một đoàn tàu tương thích với đường ray, nhưng các thông số kỹ thuật của hệ thống điều khiển quá phức tạp đến mức chỉ có nhà sản xuất chính mới có thể cung cấp dịch vụ vận tải đường sắt. Điều tồi tệ nhất là hành khách không nhận ra mình đang bị “giam cầm” bởi các ràng buộc kỹ thuật mà họ không thể hiểu, cho đến khi giá vé tăng hoặc số lượng thành phố được phục vụ giảm. Lúc này, nhà sản xuất chính có thể áp đặt các điều khoản của mình, và hành khách buộc phải chấp nhận.
Trách Nhiệm Của Người Dùng Trong Việc Chấp Nhận “Khóa Chặt”
LibreOffice không chỉ hướng sự chỉ trích vào Microsoft mà còn chỉ ra rằng chính người dùng cũng có một phần trách nhiệm trong việc cho phép chiến lược khóa chặt này xảy ra, đặc biệt khi các lựa chọn thay thế mã nguồn mở luôn có sẵn. Đây là một quan điểm công bằng, nhấn mạnh tầm quan trọng của nhận thức và sự lựa chọn chủ động từ phía người dùng công nghệ.
Kết Luận
Cáo buộc của LibreOffice về định dạng XML phức tạp của Microsoft Office như một “chiến lược khóa chặt” người dùng là một lời nhắc nhở quan trọng về tính minh bạch và quyền lựa chọn trong thế giới công nghệ. Nó thôi thúc chúng ta nhìn nhận lại cách các gã khổng lồ công nghệ định hình thị trường và ảnh hưởng đến trải nghiệm của người dùng. Để hiểu rõ hơn về các giải pháp thay thế và tự mình trải nghiệm, chúng tôi khuyến khích bạn khám phá LibreOffice và các tính năng có thể khiến bạn cân nhắc chuyển đổi từ Microsoft Office.
