Ngành công nghiệp game luôn là một trong những lĩnh vực công nghệ sôi động và màu mỡ nhất, với những tựa game tỷ đô mang lại doanh thu khổng lồ và trải nghiệm giải trí đỉnh cao cho hàng triệu người chơi. Tuy nhiên, đằng sau ánh hào quang đó, không ít những dự án game đã “đốt” hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đô la mà vẫn kết thúc trong thất bại thảm hại. Những câu chuyện về các tựa game chi phí cao nhưng bị lãng quên hay bị chỉ trích nặng nề không chỉ gây thiệt hại tài chính nặng nề cho các nhà phát triển và phát hành, mà còn đôi khi dẫn đến sự sụp đổ của cả một studio hay thậm chí là gây ảnh hưởng đến toàn ngành.
Từ những lỗi kỹ thuật tai hại, quyết định phát triển sai lầm, cho đến việc không đáp ứng được kỳ vọng của cộng đồng, các tựa game này đã trở thành những ví dụ điển hình cho thấy rủi ro và sự khắc nghiệt của việc sáng tạo trong lĩnh vực công nghệ giải trí. Bài viết này của congnghemoi.net sẽ cùng bạn điểm lại 8 dự án game đã trở thành “thất bại đắt giá nhất lịch sử”, để hiểu rõ hơn về những gì đã xảy ra và những bài học đắt giá mà chúng để lại.
8. Darksiders II: 50 Triệu USD và Vận Mệnh Nghiệt Ngã của Death
Thương hiệu Darksiders nổi tiếng với lối chơi hack-and-slash đặc trưng, nơi người chơi hóa thân thành một trong Tứ Kỵ Sĩ Khải Huyền. Trong phần đầu tiên, chúng ta đồng hành cùng War, nhưng Darksiders II lại đưa Death (Tử Thần) lên sân khấu chính. Trớ trêu thay, cái tên Death lại có vẻ khá phù hợp với số phận nghiệt ngã của tựa game này.
Sau khi THQ rót gần 50 triệu đô la Mỹ vào quá trình phát triển, Darksiders II từng được coi là một trong những trò chơi điện tử đắt đỏ nhất thời bấy giờ. Mặc dù nhận được đánh giá khá tốt từ giới chuyên môn, game chỉ bán được vỏn vẹn một triệu bản sau năm đầu tiên ra mắt. Con số này không đủ để bù đắp chi phí khổng lồ, khiến Darksiders II bị lên án là một trong những thất bại thương mại lớn nhất thập kỷ. Sự thất bại này cũng góp phần không nhỏ vào những khó khăn tài chính sau đó của THQ.
Bìa game Darksiders II, một trong những game thất bại chi phí cao
7. Shenmue: 70 Triệu USD – Tiên Phong Cơ Chế, Thất Bại Doanh Thu
Shenmue là một dự án đầy tham vọng của Sega vào thời điểm đó, với chi phí sản xuất lên tới hơn 70 triệu đô la Mỹ. Đáng tiếc, Sega đã không bao giờ có thể thu hồi vốn từ tựa game này. Mặc dù hiện tại được coi là một “cult classic” (tựa game kinh điển được yêu thích bởi một nhóm nhỏ), nhưng khi ra mắt, Shenmue lại có doanh số kém cỏi. Phải đến phần tiếp theo, series này mới thực sự bắt đầu xây dựng được cộng đồng người hâm mộ trung thành.
Shenmue là một game hành động phiêu lưu thế giới mở, nơi bạn vào vai Ryo Hazuki trong hành trình báo thù cho cái chết của cha mình dưới tay Lan Di. Mặc dù thất bại về mặt thương mại, Shenmue đã tiên phong hoặc ít nhất là phổ biến rất nhiều cơ chế gameplay mà chúng ta coi là hiển nhiên ngày nay, như chu kỳ ngày/đêm, các nhân vật NPC có lịch trình sinh hoạt hàng ngày, các sự kiện quick-time (QTE), hiệu ứng thời tiết động, và nhiều hơn thế nữa. Nó cho thấy rằng đôi khi, sự đổi mới vượt thời đại không đồng nghĩa với thành công tài chính ngay lập tức.
Cận cảnh nhân vật chính Ryo Hazuki trong game Shenmue
6. Too Human: 80 Triệu USD và Hành Trình Phát Triển “Địa Ngục”
Too Human, tựa game Action RPG đầy tham vọng, đã trải qua “địa ngục phát triển” kéo dài gần một thập kỷ, tiêu tốn từ 80 đến 100 triệu đô la Mỹ. Cuối cùng, game bị tòa án yêu cầu gỡ bỏ khỏi kệ hàng. Too Human mất quá nhiều thời gian để phát triển đến nỗi nó phải được xây dựng lại ba lần riêng biệt cho PlayStation, GameCube và Xbox 360. Silicon Knights, studio đứng sau trò chơi, ban đầu bắt đầu phát triển game vào năm 1999 cho PlayStation 1, nhưng dự án đã bị bỏ dở.
Sau đó, Nintendo hợp tác với studio để phát hành trên GameCube, nhưng quá trình phát triển lại bị đình trệ và sau đó bị bỏ rơi một lần nữa. Cuối cùng, Microsoft tiếp quản dự án cho Xbox 360, và sau thêm năm năm phát triển, game cuối cùng đã được phát hành. Tuy nhiên, cùng thời điểm đó, một vụ kiện đang diễn ra với Epic Games đã dẫn đến phán quyết của tòa án yêu cầu tiêu hủy tất cả các bản game chưa bán được. Điều này khiến studio không thể bán thêm game, đồng thời phải trả gần 4.5 triệu đô la tiền bồi thường và phí pháp lý, đẩy Silicon Knights vào cảnh phá sản.
Bìa game Too Human, dự án Action RPG đình đám nhưng thất bại
5. APB: All Points Bulletin: 100 Triệu USD Cho Một MMO Bất Hạnh
APB: All Points Bulletin là một ví dụ khác về tựa game mất quá nhiều thời gian và tiền bạc để phát triển, đến mức không bao giờ có thể tạo ra lợi nhuận thực sự. APB là một trò chơi trực tuyến nhiều người chơi (MMO) lớn, nơi người chơi được chia thành hai phe: cảnh sát (enforcers) và tội phạm (criminals), chiến đấu để giành quyền kiểm soát thành phố San Paro.
Được công bố vào năm 2005, game được phát triển bởi cùng người đã tạo ra các game Grand Theft Auto và Crackdown, nên đương nhiên người hâm mộ rất hào hứng với tựa game mới này. Thật không may, khi ra mắt, game bị đánh giá là chưa hoàn thiện, với nhiều người hâm mộ phàn nàn rằng game thiếu nội dung và có hệ thống điều khiển khó sử dụng. Sau khi nhận được sự đón nhận kém cỏi, game chỉ tồn tại được một năm trước khi các máy chủ bị đóng cửa, và studio đứng sau nó tuyên bố phá sản. Đây là một bài học đắt giá về việc quản lý kỳ vọng và chất lượng sản phẩm trong thể loại MMO.
Bìa game APB: All Points Bulletin, MMO hành động với chi phí 100 triệu USD
4. E.T. The Extra-Terrestrial: 100 Triệu USD và Vết Sẹo Lịch Sử Ngành Game
Trong khi nhiều tựa game trong danh sách này gây ra tổn thất tài chính hoặc đóng cửa studio sau thất bại, E.T. The Extra-Terrestrial đã gây ra sự sụp đổ của toàn bộ ngành công nghiệp. E.T. The Extra-Terrestrial là một game ăn theo phim được tạo ra cho Atari 2600. Do sự nổi tiếng của bộ phim, Atari đã nhìn thấy cơ hội để tận dụng thành công của nó và nhanh chóng mua bản quyền trò chơi với mức giá đáng kinh ngạc: 22 triệu đô la Mỹ (tương đương khoảng 60-70 triệu USD ngày nay nếu tính lạm phát, và tổng chi phí ước tính lên đến 100 triệu USD bao gồm sản xuất và quảng bá).
Thật không may, nhóm phát triển chỉ được cấp vỏn vẹn năm tuần để phát triển và xuất xưởng tựa game. Khi phát hành, game đã nhận được phản ứng dữ dội vì hệ thống điều khiển tệ hại và đồ họa còn tệ hơn. Atari, sau khi đã sản xuất năm triệu băng game, chỉ bán được 1.5 triệu bản, và gần 700.000 bản đã bị trả lại ngay sau đó. Phản ứng tiêu cực từ người tiêu dùng lớn đến mức trò chơi được coi là một trong những chất xúc tác cho cuộc khủng hoảng ngành công nghiệp trò chơi điện tử năm 1983, một trong những sự kiện tồi tệ nhất trong lịch sử game.
Hình ảnh gameplay và bìa game E.T. The Extra-Terrestrial trên Atari 2600
3. Skull & Bones: 200 Triệu USD Cho “Game Độc Quyền AAAA” Không Người Chơi
Sau thành công vang dội của Assassin’s Creed Black Flag, người hâm mộ đã nài nỉ Ubisoft phát hành một trò chơi xoay quanh chủ đề cướp biển. Nhưng đến khi Skull & Bones được phát hành, gần 12 năm sau, thì đã quá muộn. Skull & Bones đã được phát triển trong một thời gian dài đến mức khi nó ra mắt, thể loại game cướp biển đã bị lấp đầy bởi các tựa game khác như Sea of Thieves.
Quyết định biến nó thành một game dịch vụ trực tuyến (live-service) càng làm xa lánh nhiều người hâm mộ. Và khi Ubisoft thông báo sẽ không có phần khám phá hoặc chiến đấu trên bộ, hầu như không ai còn muốn chơi game nữa. Việc CEO của Ubisoft ca ngợi đây là một tựa game AAAA (Quadruple A) chỉ đổ thêm dầu vào lửa và khiến nó càng trở nên đáng xấu hổ hơn khi Skull & Bones cuối cùng cũng “chìm xuống đáy biển” (Davy Jones’ locker). Với chi phí phát triển ước tính lên đến 200 triệu USD, đây là một trong những thất bại game đắt giá nhất của Ubisoft.
2. Suicide Squad: Kill the Justice League: 200 Triệu USD cho Tựa Game “Phá Vỡ” Lòng Tin
Suicide Squad: Kill the Justice League là một game bắn súng cướp loot góc nhìn thứ ba, dịch vụ trực tuyến (live-service looter shooter), đặt bạn vào vai Biệt đội Cảm tử để chiến đấu với các thành viên Justice League bị tẩy não. Nhưng sau một màn ra mắt nhạt nhẽa và khả năng giữ chân người chơi còn tệ hơn, game đã phải giảm giá mạnh và thậm chí được tặng miễn phí mà vẫn không thu hút được người chơi mới.
Có một vài lý do khiến tựa game này thất bại, nhưng một trong những điểm khiến người chơi khó chịu nhất là các yếu tố live-service. Người hâm mộ trung thành ghét bỏ việc nó là một phần của series Arkham nhưng lại phá vỡ cốt truyện. Gameplay và cơ chế chiến đấu khá nhạt nhẽo. Thiếu sự đa dạng trong các nhiệm vụ khiến người chơi nhanh chóng chán nản. Và các trận đấu trùm thì thiếu tính sáng tạo, chỉ yêu cầu bạn bắn Justice League bằng các loại đạn khác nhau cho đến khi thắng. Với chi phí ước tính lên đến 200 triệu USD, đây là một ví dụ rõ ràng về việc một IP lớn không thể cứu vãn một thiết kế game lỗi thời.
Các thành viên Suicide Squad co rúm khi Superman xuất hiện trong Suicide Squad: Kill the Justice League
1. Concord: 400 Triệu USD và Cái Chết Nhanh Chóng Của Một “Hero Shooter”
Có lẽ, thất bại thương mại lớn nhất trong lịch sử gần đây là Concord. Một tựa game đã được phát triển trong hơn tám năm và sau đó được Sony mua lại. Concord được cho là một game bắn súng hero shooter theo mô hình live-service, tương tự như các tựa game đình đám như Overwatch hay Valorant. Nhưng chỉ sau hai tuần ra mắt, các máy chủ của game đã bị đóng cửa, và một tháng sau đó, studio phát triển đã đóng cửa vĩnh viễn.
Thất bại của Concord có thể được quy cho một vài yếu tố: một thị trường quá bão hòa, các nhân vật nhạt nhẽo và dễ quên, chiến dịch tiếp thị kém hiệu quả, và việc bỏ qua mô hình miễn phí (free-to-play). Các game hero shooter hiện nay nhiều vô kể, và hầu hết trong số đó đều miễn phí để chơi. Không còn nghi ngờ gì nữa, nếu Concord đã cho người chơi cơ hội chơi game miễn phí, nó có thể đã trở thành một trong những game FPS miễn phí tốt nhất trên thị trường. Với chi phí phát triển khổng lồ lên đến 400 triệu USD, Concord xứng đáng đứng đầu danh sách những dự án game thất bại đắt giá nhất, trở thành bài học đau xót về chiến lược sản phẩm và định vị thị trường.
Bìa game Concord, tựa hero shooter thất bại với chi phí 400 triệu USD
Những Bài Học Vô Giá Từ Các Thất Bại Lớn
Mặc dù nhiều tựa game này đã “chết yểu” ngay từ khi ra mắt, nhưng chúng sẽ tiếp tục sống mãi trong lịch sử ngành game như một trong những thất bại trò chơi điện tử lớn nhất mọi thời đại. Một số game trong danh sách trên may mắn có được các phần tiếp theo hoặc phiên bản làm lại, giúp thương hiệu sống lại và tìm được chỗ đứng trong lòng người hâm mộ. Tuy nhiên, nhiều dự án khác không có được may mắn đó, để lại những cái tên chỉ còn là hồi ức về những tham vọng không thành và sự lãng phí tài nguyên khổng lồ.
Những câu chuyện này là lời nhắc nhở rằng ngay cả với nguồn vốn dồi dào và đội ngũ tài năng, thành công trong ngành game không bao giờ là điều hiển nhiên. Nó đòi hỏi sự đổi mới, khả năng lắng nghe cộng đồng, quản lý dự án hiệu quả và một tầm nhìn chiến lược sắc bén. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn cái nhìn sâu sắc về mặt trái của ngành công nghiệp game. Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn về những tựa game này hoặc bất kỳ thất bại nào khác mà bạn biết trong phần bình luận bên dưới nhé!
