Việc chia sẻ kết nối internet tại nhà cho nhiều thành viên và vô số thiết bị thường gây ra không ít phiền toái. Tôi thường xuyên đối mặt với tình trạng mạng chậm hay giật lag khó chịu trong các cuộc gọi video với đồng nghiệp, trong khi các thành viên khác trong gia đình vẫn vô tư xem phim hoặc livestream. Những sự cố tắc nghẽn mạng này xảy ra vào những thời điểm nhất định, khiến tôi tự hỏi: liệu có nên nâng cấp gói cước internet từ 250Mbps lên tốc độ cao hơn, hay đầu tư vào một chiếc router đắt tiền hơn với nhiều băng thông hơn? Trước khi đưa ra quyết định tốn kém đó, tôi đã tìm hiểu sâu vào cài đặt của router và nhận ra rằng mình cần kích hoạt tính năng Quality of Service (QoS), bởi vì nó thường bị tắt theo mặc định.
Quality of Service (QoS) là một tính năng mạnh mẽ giúp quản lý và tối ưu hóa lưu lượng mạng, đảm bảo rằng các ứng dụng và dịch vụ quan trọng được ưu tiên về băng thông. Yêu cầu tiên quyết là router của bạn cần hỗ trợ tính năng QoS. Router ASUS RT-AX88U của tôi cung cấp rất nhiều tùy chọn QoS, cho phép tôi tinh chỉnh và tìm ra cài đặt tối ưu nhất cho nhu cầu sử dụng của mình. Dưới đây là những gì tôi đã trải nghiệm sau khi thiết lập QoS để quản lý băng thông cho kết nối internet tại nhà.
Router Wi-Fi trên cọc tiền, tượng trưng cho việc tiết kiệm chi phí nâng cấp mạng nhờ QoS
Quản Lý Chất Lượng Dịch Vụ (QoS) Là Gì Và Tại Sao Bạn Cần Nó?
Quality of Service (QoS), hay Quản lý Chất lượng Dịch vụ, về cơ bản là một bộ công nghệ và kỹ thuật được sử dụng để quản lý tài nguyên mạng và đảm bảo chất lượng dịch vụ cho các loại lưu lượng truy cập khác nhau. Nó cho phép bạn ưu tiên một số loại dữ liệu nhất định hoặc các thiết bị cụ thể hơn những loại khác. Ví dụ, nếu bạn đang thực hiện cuộc gọi video quan trọng, QoS có thể đảm bảo rằng cuộc gọi đó nhận được đủ băng thông và độ ổn định để không bị gián đoạn, ngay cả khi người khác trong nhà đang tải xuống tệp lớn.
Tính năng QoS đặc biệt hữu ích cho các kết nối internet có tốc độ dưới 500Mbps, nơi mà tình trạng tắc nghẽn dễ xảy ra hơn khi nhiều thiết bị và ứng dụng cùng hoạt động. Đối với các kết nối trên 1Gbps, QoS có thể không cần thiết trừ khi bạn thường xuyên chia sẻ các tệp lớn giữa nhiều thiết bị nhiều lần trong ngày. Việc router của bạn hỗ trợ QoS là điều kiện tiên quyết để tận dụng tính năng này. Router ASUS RT-AX88U của tôi cung cấp các tùy chọn QoS đa dạng, giúp tôi dễ dàng cấu hình theo nhu cầu riêng.
Xác Định Các Ứng Dụng Và Dịch Vụ Cần Ưu Tiên Băng Thông
Lập danh sách ưu tiên cho gia đình
Trước khi kích hoạt QoS, tôi đã lập một danh sách sơ bộ các ứng dụng và dịch vụ được sử dụng thường xuyên nhất trong nhà mình. Điều này giúp tôi hình dung rõ ràng hơn về những gì cần được ưu tiên.
Giống như nhiều hộ gia đình khác, việc sử dụng các dịch vụ truyền phát video và âm thanh (streaming) đứng đầu danh sách, tiếp theo là các ứng dụng làm việc tại nhà (Work-from-Home) cho công việc và các cuộc gọi âm thanh-video. Sau đó là chơi game, truyền tải tệp tin, và các dịch vụ khác bao gồm hệ thống IoT (Internet of Things). Việc lập danh sách ngắn các ứng dụng và dịch vụ được sử dụng thường xuyên này rất hữu ích để quyết định những dịch vụ nào sẽ xếp hạng cao hơn trong danh sách ưu tiên băng thông trong cài đặt QoS.
Các ứng dụng phổ biến cho làm việc từ xa và giải trí trực tuyến, cần ưu tiên băng thông với QoS
Lựa Chọn Chế Độ QoS Phù Hợp Cho Mạng Gia Đình Bạn
Ưu tiên các tùy chọn điều chỉnh tự động
Hầu hết các router hiện đại đều có tính năng QoS, mặc dù với những tên gọi khác nhau. Ví dụ, ASUS gọi là Adaptive QoS, trong khi Netgear gọi là Dynamic QoS trên các router mới hơn của họ. Các router cũ hơn thường chỉ có nhãn là QoS hoặc Traditional QoS. Router ASUS RT-AX88U của tôi có tính năng Adaptive QoS và bao gồm các chế độ được định nghĩa sẵn như Chơi game (Gaming), Truyền phát phương tiện trực tiếp (Media Live Streaming), Lướt web (Web Surfing), Học tại nhà (Learn-From-Home), Làm việc tại nhà (Work-From-Home) và Tùy chỉnh (Custom). Chế độ Tùy chỉnh cho phép tôi điều chỉnh thứ tự ưu tiên của các ứng dụng khác nhau theo một thứ tự cụ thể. Sau khi thử các chế độ khác nhau, tôi đã sử dụng chế độ Tùy chỉnh và thay đổi danh sách ưu tiên theo yêu cầu. Adaptive QoS hoạt động hiệu quả nhất trong môi trường động, tự động điều chỉnh băng thông khi mọi người sử dụng các ứng dụng và dịch vụ ưu tiên.
Tôi khuyên bạn nên tránh sử dụng chế độ Traditional QoS trong các router. Chế độ này yêu cầu bạn định nghĩa trước các quy tắc tĩnh cho giới hạn băng thông trên các ứng dụng cụ thể và thêm ưu tiên từ trước. Điều đó có thể không tối ưu; ví dụ, bạn có thể không truyền phát nội dung hoặc chơi game mọi lúc. Một thiết lập truyền thống sẽ phù hợp với một văn phòng nhỏ hoặc văn phòng tại nhà với mức sử dụng có thể dự đoán được, nhưng chắc chắn không phù hợp với hầu hết các hộ gia đình.
Hiểu Đúng Về QoS: Nó Không Làm Tăng Tốc Độ Internet
Kết quả kiểm tra tốc độ có thể chậm hơn
Nhiều người có quan niệm sai lầm rằng việc sử dụng Quality of Service sẽ ngay lập tức làm tăng băng thông. Thật không may, điều đó không đúng. QoS không làm cho internet nhanh hơn trên máy tính, máy tính bảng hoặc điện thoại di động của bạn. Nó chỉ cho phép bạn hoặc router đặt ưu tiên cho lưu lượng mạng, và không phải là một giải pháp để có được tốc độ cao hơn gói cước bạn đã đăng ký từ nhà cung cấp dịch vụ băng thông rộng. Bạn cũng cần hiểu rõ chất lượng kết nối internet hiện tại của mình.
Cho dù bạn chạy bao nhiêu bài kiểm tra tốc độ, bạn sẽ vẫn nhận được tốc độ chậm hơn so với tốc độ thực tế của gói đăng ký băng thông rộng của mình. Giao diện người dùng trên các router ASUS hiển thị một biểu tượng bất cứ khi nào QoS hoạt động. Nếu không, sau khi có kết quả kiểm tra tốc độ, bạn sẽ thử mọi cách để khắc phục tốc độ internet chậm. Ngoài ra, việc áp dụng một cách tiếp cận nghiêm ngặt, bảo thủ để giới hạn băng thông có thể dẫn đến trải nghiệm kém khi sử dụng nội dung nặng dữ liệu hoặc truyền tải tệp lớn.
Linh Hoạt Điều Chỉnh Danh Sách Ưu Tiên Theo Nhu Cầu
Tùy chỉnh bất cứ khi nào bạn muốn
Vì cài đặt QoS chủ yếu là các quy tắc được định nghĩa trước, bạn có thể thay đổi nội dung khi cần. Sự linh hoạt này rất tuyệt vời, vì tôi có thể tăng ưu tiên cho chơi game và streaming vào những ngày cuối tuần dài khi tôi không cần tham gia bất kỳ cuộc gọi âm thanh-video nào. May mắn thay, các router hiện đại cho phép bạn dễ dàng thay đổi các quy tắc hoặc chế độ cho loại ứng dụng bạn muốn sử dụng thay vì phải tinh chỉnh từng mục một.
Hầu hết các cài đặt Traditional QoS cho phép bạn điều chỉnh hoặc giới hạn băng thông theo thiết bị hoặc địa chỉ MAC. Việc tìm ra các cổng cho các dịch vụ và ứng dụng cụ thể đang chạy trên mạng gia đình của bạn là một công việc khó khăn. Nhiều router ASUS có cơ sở dữ liệu tích hợp các ứng dụng và trò chơi mà bạn có thể chọn và cài đặt. Quan trọng nhất, tôi sẽ không phải mở các cổng cụ thể hoặc thiết lập chuyển tiếp cổng (port forwarding) cho các dịch vụ chuyên biệt.
Giao diện cài đặt QoS cho phép điều chỉnh ưu tiên các ứng dụng và dịch vụ mạng
Trải Nghiệm Internet Gia Đình Nâng Tầm Nhờ Cài Đặt QoS
Việc thiết lập Quality of Service cho băng thông kết nối internet tại nhà đã mang lại hiệu quả đáng kinh ngạc. Tôi đã nói lời tạm biệt với những lần mất kết nối ngẫu nhiên trong các cuộc gọi video hoặc gián đoạn khi chơi game trực tuyến. Tình cờ, gia đình tôi cũng không còn phàn nàn về việc các dịch vụ streaming bị buffering nữa. Điều tuyệt vời nhất là QoS bao phủ cả các thiết bị có dây và không dây trên mạng cục bộ. Khi tôi nâng cấp kết nối internet lên tốc độ hơn 1Gbps, tôi sẽ cân nhắc mua một router hoặc tự xây dựng một chiếc router có tính năng Smart Queue Management để giảm độ trễ (latency) và jitter do tắc nghẽn mạng.
Bạn đã từng sử dụng QoS trên router của mình chưa? Kinh nghiệm của bạn như thế nào? Hãy chia sẻ ý kiến hoặc câu hỏi của bạn trong phần bình luận bên dưới để cộng đồng congnghemoi.net cùng thảo luận nhé!
